Als je er snel naar kijkt, oogt het als een versleten stukje doek. Je spot wat letters, cijfers en eenvoudige kruissteekmotiefjes. De tinten zijn hier en daar verbleekt en meestal hangt het ingelijst aan de muur. En dan denk je: is dit kunst? Knutselwerk? Of zomaar een aandenken uit andere tijden?
Je zou kunnen denken dat het gewoon een naaioefening is of een sierlap zonder echte lading. Toch schuilt er achter die bescheiden lap een veel groter verhaal…
Wat is het? Een merklap!
Een merklap fungeerde vroeger als proeflapje waarop vooral jonge meisjes het borduren onder de knie kregen. Daarop maakten ze hun eerste steken, oefenden alfabet en cijfers, en werkten patronen uit met sierletters, randjes en kleine motiefjes zoals vogels, hartjes of bloemen. De term ‘merklap’ is afgeleid van ‘merken’: zo leer je kleding voorzien van een merkteken, zoals initialen of een symbool.
In de achttiende en negentiende eeuw hoorde het maken van een merklap bij de opvoeding, met name bij meisjes uit de midden- en hogere kringen. Zo’n lap liet zien wat je in je mars had: vakmanschap, geduld en netjes werken. Vaak stonden er jaartallen op of de naam van de maakster – als een handtekening uit vervlogen tijden.
Nu worden merklappen gezien als waardevolle historische stukken en heerlijke nostalgie: ze laten zien hoe vrouwenwerk, ambacht en onderwijs vroeger een plek kregen. Dat ‘oude lapje’ aan de muur? Eigenlijk is het een mini-museum. 🪡📜