Buurtbewoners trekken aan de bel over windmolens en hun gezondheid
Woon je vlakbij een windpark, dan herken je het vast: het aanhoudende gezoem en dat lage dreunen kunnen je tot wanhoop drijven. Huisartsen krijgen stapels meldingen binnen over slapeloosheid, hoofdpijn en zelfs sombere, suïcidale gedachten. Tegelijk zegt een recent rapport van onderzoeksinstituut Nivel dat windturbines in de omgeving geen extra gezondheidsklachten veroorzaken. Artsen halen daar schamper over de schouders bij op; wat zij dagelijks horen en zien, vertelt volgens hen een heel ander verhaal. Het gevoel van machteloosheid is groot.
Meeden in beeld: wegvluchten voor het geraas
In het Groningse Meeden, pal naast Windpark N33, vertelt een huisarts dat een stel een geluidsdichte cabine in huis liet maken om nu en dan te ontsnappen aan het monotone gebrom. Veel patiënten proberen ’s nachts juist uit het dorp weg te zijn: een chaletje in Drenthe, logeren bij familie of slapen op een bootje in Friesland. Alles om even stilte te vinden.
Sinds Windpark N33: stapels meldingen
Sinds de 35 turbines in 2020 zijn gaan draaien, kreeg stichting Tegenwind N33 bijna achthonderd meldingen binnen. De huisarts in Meeden schat dat meer dan een derde van het dorp hinder ervaart. Opgestapeld slaaptekort mondt uit in stress, boosheid, vermoeidheid en een kort lontje met voortdurende alertheid. Ouders melden dat kinderen op school minder meekomen en thuis lastiger gedrag laten zien. Volgens de arts leidt dat tot conflicten, depressies en zelfs suïcidale gedachten. Ondanks herhaalde noodsignalen richting de politiek verandert er amper iets; als arts sta je dan met lege handen.
Den Bosch: wonen met slagschaduw en migraine
Niet alleen in het noorden zijn er zorgen. In de Bossche wijk Engelen draaien sinds 2020 vier grote turbines. Huisarts Sylvia Manen ziet mensen met duizeligheid, migraine en een constante onderhuidse onrust en angst. Eén patiënt verplaatste haar dagelijks leven van de woonkamer naar de keuken, puur om minder last te hebben van het geluid en de hinderlijke slagschaduw. Het zijn aanpassingen die je normaal nooit zou willen doen in je eigen huis.
Nivel-onderzoek: geen extra zorgvragen rond turbines?
Het Nederlands Instituut voor Onderzoek van de Gezondheidszorg analyseerde huisartsgegevens uit 2012–2021. Conclusie: wie dichtbij windturbines woont, gaat niet vaker naar de huisarts met acute of chronische klachten dan wie verder weg woont. Dat klinkt geruststellend, maar in de spreekkamers herkennen artsen dat beeld niet. Reacties uit het veld zijn dan ook kritisch.
Felle kritiek op de aanpak: ‘broddelwerk’
Voormalig huisarts en epidemioloog Dick Bijl noemt het rapport ronduit broddelwerk. Volgens hem is het methodologisch zwak om postcodegebieden te koppelen aan diagnosecodes van huisartsen en daaruit te concluderen dat turbines geen gezondheidseffect hebben. Zo’n conclusie kun je volgens hem niet verantwoord trekken. Bijl, wetenschappelijk adviseur van artsencollectief Wind Wiki, wil degelijker onderzoek dat kijkt naar individuele blootstelling, pieken in geluid, laagfrequent geluid en of je met open ramen slaapt of juist niet.
Bestuurders met tunnelvisie missen gezondheidsrisico’s
Huisarts Anneke Bodde uit Denekamp spreekt van tunnelvisie bij bestuurders. Soms lijkt het alsof het enige doel is om zoveel mogelijk windparken te bouwen, zegt ze, terwijl er ook studies zijn die laten zien dat langdurige geluidsoverlast het risico op hart- en vaatziekten verhoogt. Volgens haar krijgen vooral gunstige uitkomsten aandacht, terwijl kritische resultaten verdwijnen in een la. Voor bewoners met klachten voelt dat als dweilen met de kraan open.
En nu? Luisteren, meten en slimmer beleid
De kloof is duidelijk: bewoners en artsen melden hardnekkige klachten, terwijl een groot onderzoek geen probleem ziet. Zolang die werelden niet bij elkaar komen, blijven mensen ’s nachts uitwijken naar een logeerplek of een geïmproviseerde stille hoek in huis. Artsen vragen om serieuze inzet: nauwkeuriger metingen van geluid en trillingen, onderzoek naar slaapverstoring en mentale gezondheid, en regels die rekening houden met afstand, slagschaduw en stapeling van hinder. Pas als je klachten niet wegwuift maar echt onderzoekt, kun je eerlijk bepalen wat een windpark een buurt brengt — en wat het kost.