Als je kijkt naar hoe het huishouden in de jaren zestig en zeventig werd gedaan, voelt het bijna alsof je naar een andere wereld kijkt. Meestal waren het vrouwen die thuis alles regelden. Ze deden de was met de hand, werkten met loodzware strijkijzers en kookten op eenvoudige gasstellen. De techniek van toen kon niet tippen aan de slimme apparaten die we nu hebben. Huishoudelijke klussen waren tijdrovend en pittig. Door technologische vooruitgang en automatisering is schoonmaken tegenwoordig veel eenvoudiger geworden, en dat heeft ons dagelijks leven behoorlijk op z’n kop gezet.
Een watertank hoog aan de muur, waar het water bijna geheimzinnig doorheen liep. Wilde je doorspoelen, dan trok je aan een ketting en kwam er plots een verborgen kracht vrij. Het diepe gesuis vulde de ruimte, alsof alles weer even opnieuw begon. Nu staat zo’n bak vaak vergeten te worden, maar hij draagt nog steeds de echo’s van vroeger met zich mee, als stille getuige van het alledaagse én van wat uit het zicht bleef.
Herkenbare vernieuwing
De hoge stortbak hoorde bij veel oudere toiletten en diende als voorraad voor spoelwater. Meestal hing hij boven de pot, vulde hij zich via de waterleiding en liet hij het water los zodra je het mechanisme bediende. Dat herkenbare klokkende vulgeluid hoorde je in talloze huizen. Leuk detail: soms werd zo’n bak ook gekoppeld aan regenwater om opnieuw te gebruiken in huis — eigenlijk een vroege manier van duurzaam met water omgaan.
- Waterreservoir: De stortbak hield de voorraad spoelwater paraat; met een hendel of knop zette je het doorspoelen in gang.
- Zwaartekracht: Meestal deed de zwaartekracht het werk; het water viel uit de bak in de pot en nam de inhoud mee.
- Ontwerpvarianten: Ze bestonden in allerlei stijlen en materialen, zoals keramiek, porselein en gietijzer, soms zelfs met reliëf of decoratieve patronen.
- Regenwater: In sommige huizen liep regenwater naar de stortbak om mee door te spoelen; zo bespaarde je kraanwater en werkte je duurzamer.
- Met de tijd mee: Dankzij moderne, waterzuinige spoelsystemen zijn traditionele stortbakken steeds vaker vervangen door toiletten met geïntegreerde en efficiënte mechanismen.