Als je in Nederland aan strenge winters denkt, noem je al snel 1963 of 1956. Toch is er nog een winter die minstens zoveel aandacht verdient: 1985. Die raakt vaak ondergesneeuwd door de legendarische kouperiodes, maar hoort wel degelijk bij de heftigste winters van de tweede helft van de twintigste eeuw. In lijstjes met strenge winters staat 1985 hoog, en met minima die tot rond de min twintig doken heeft die winter zijn plek tussen de zwaarste kou-episodes meer dan verdiend.
Een winter die rustig van start ging
De winter van 1984-1985 begon zonder fratsen. December was wisselvallig en gaf eigenlijk geen enkele hint dat er nog iets uitzonderlijk kouds aan zat te komen. In januari draaide het echter om: een stevige oostenwind blies ijzige lucht het land in en zette in één klap een totaal ander weerregime neer.
8 januari 1985: de nacht die het tij keerde
De nacht van 8 januari werd het kantelpunt van die winter. Een scherpe kou-inval drukte het kwik in delen van Zuid-Nederland naar zo’n min 19,5 °C. Zo streng had het in jaren niet gevroren, en de vorst hield daarna nog dagen stevig aan. Waterleidingen raakten bevroren, wegen werden spiegelglad en het dagelijks leven liep flink stroef door de ijzige omstandigheden.
Februari: nog een klap winterkou
Na die felle start in januari volgde in februari een tweede aanval van winterweer. Vooral halverwege de maand was Eindhoven het decor van een opmerkelijke reeks koude dagen. Zeven etmalen achter elkaar was er strenge vorst, iets wat je tegenwoordig nauwelijks nog ziet. Het aanhoudende vriezen leverde een dikke ijsvloer op en overal in het land sloeg de schaatskoorts toe.
21 februari: de kou stopt in één klap
Zoals wel vaker in Nederlandse winters sloeg het weer ineens om. Op 20 februari vroor het in Eindhoven nog ruim tien graden, maar een dag later was daar weinig meer van over. De temperatuur kwam nog maar net onder nul uit. Die sprong van strenge vorst naar bijna dooi illustreerde perfect hoe grillig deze winter was.
Een Elfstedentocht op het nippertje
Ondanks de opstekende dooi werd op 21 februari toch een Elfstedentocht gereden. Het ijs was allesbehalve ideaal: scheuren, broze stukken en verraderlijke plekken maakten de tocht zwaar en risicovol. Toch haalden veel schaatsers de finish, waardoor de editie van 1985 een eigen reputatie kreeg. Niet zo meedogenloos als 1963, maar gezien de omstandigheden wel uitzonderlijk.
Waarom 1985 blijft hangen
De winter van 1985 was geen onafgebroken diepvriesperiode met een fors negatieve gemiddelde temperatuur, maar wél een seizoen vol extremen. Zeer lage minima, langdurige strenge vorst, een laat verreden Elfstedentocht en opvallende temperatuurschommelingen maken dit seizoen bijzonder. In ranglijsten van zware winters duikt 1985 steevast rond plek vier op, een positie die deze winter dankzij die extremen helemaal verdient.
Een winter die je bijblijft
Hoewel hij vaak minder bekend is dan de winter van 1963, hoort de winter van 1985 absoluut thuis in het rijtje iconische Nederlandse winters. De mix van plotselinge kou-invallen, extreme temperaturen, een klassieker die nipt doorging en een lange vorstperiode maakte 1985 tot een winter die je niet snel vergeet.