De wolf is terug van weggeweest — en de discussie laait op
Na jaren afwezigheid duikt de wolf weer op in Nederland, en dat merk je aan de verhitte gesprekken. Boeren maken zich zorgen om hun schapen en kalveren, natuurliefhebbers pleiten voor bescherming en politici zoeken een snelle, zichtbare maatregel. Vaak wordt dan gedacht aan afschot om schade te beperken. Klinkt logisch, maar onderzoek laat wat anders zien: schieten lost het probleem niet op en kan het zelfs verergeren.
Waarom afschot juist tegenwerkt
Wolven leven in roedels met een strakke sociale structuur. De ervaren leiddieren, meestal het dominante koppel, sturen de jacht en houden de groep bij elkaar. Haal je zo’n sleutelfiguur weg, dan valt die organisatie uiteen. Jonge, onervaren dieren missen begeleiding en gaan eerder op zoek naar de makkelijkste prooi — vaak schapen, niet herten of zwijnen.
Onderzoekers zien bovendien dat jacht op wolven roedels kan opbreken. Kleine groepjes of solitaire dieren zijn minder succesvol op wild en schakelen sneller over op vee. Alsof dat nog niet genoeg is, kan afschot de voortplanting juist aanjagen: verdwijnen oudere wolven, dan beginnen jongere dieren eerder met fokken. Het nettoresultaat? Meer wolven in plaats van minder. Studies, onder andere in Biological Conservation, leggen zelfs een verband tussen afschot en meer aanvallen op vee; in sommige regio’s steeg het aantal incidenten met circa 25% nadat er op wolven werd gejaagd.
Kijk over de grens: wat werkt daar?
In landen waar wolven al langer voorkomen, is de aanpak verschoven van bestrijden naar voorkomen. Duitsland en Frankrijk werken al jaren met wolfwerende omheiningen in combinatie met kuddebewakingshonden. Die mix verkleint de kans op schade aanzienlijk en geldt daar als basisbescherming.
Ook België laat zien dat het werkt. Het Wolf Fencing Team Belgium hielp inmiddels bij het plaatsen van meer dan 150 beschermende afrasteringen. Waar hekken goed zijn aangelegd en onderhouden, komen aanvallen op vee nauwelijks voor. De les is duidelijk: preventie is effectiever dan de trekker overhalen.
Vier dingen die wél werken
Wolfwerende hekken: Een stevig elektrisch raster van minstens 1,20 meter met meerdere draden op de juiste hoogten is voor wolven een duidelijke barrière. In Duitse wolvengebieden is dit de norm en de cijfers laten zien dat het serieuze schade voorkomt — mits het strak staat en voldoende spanning heeft.
Kuddebewakingshonden: Rassen als de Pyrenese Berghond lopen met de kudde mee, slapen ertussen en werken als levende afschrikking. In onder meer Frankrijk en Italië bewijzen ze al generaties hun waarde. Goed getrainde honden beperken risico’s flink, zeker in combinatie met een degelijke afrastering.
Snel kadavers weghalen: Laat je een karkas in het land liggen, dan nodig je roofdieren uit. Door dode dieren meteen te verwijderen, voorkom je dat wolven vee gaan zien als makkelijke maaltijd en dus als aantrekkelijke voedselbron.
Licht en geluid: Fel knipperlicht of tijdelijke geluidsprikkels kan wolven op afstand houden, bijvoorbeeld rond nachtkralen. Het werkt het best als je afwisselt en combineert met hekken, zodat dieren er niet aan wennen.
Waarom afschot toch steeds terugkomt
De roep om te schieten komt vooral voort uit begrijpelijke frustratie. Als je dieren verliest, wil je iets wat direct resultaat geeft. Politiek gezien oogt afschot bovendien eenvoudig en daadkrachtig. Maar de feiten blijven staan: meestal werkt het averechts en worden de problemen op de lange termijn groter. Daarbij wordt het gevaar van wolven vaak overschat. Wolven mijden mensen doorgaans, en aanvallen op mensen zijn in Europa uiterst zeldzaam. Conflicten ontstaan vooral wanneer we niet voorbereid zijn op hun aanwezigheid.
Conclusie: kies voor preventie in plaats van kogels
Schieten lijkt een snelle oplossing, maar het werkt niet en kan de schade juist doen toenemen. Slimme preventie — goede hekken, bewakingshonden, snel kadaverbeheer en waar nodig licht- en geluidsafschrikking — levert aantoonbaar betere resultaten op. Nederland kan veel leren van Duitsland, Frankrijk en België, waar deze aanpak al jaren gebruikelijk is. Zie de wolf niet als onvermijdelijke dreiging, maar als een dier waarmee je prima kunt samenleven als je je bedrijf goed beveiligt. Zo bescherm je je vee én blijft de natuur in balans.
