“De politiek is één en al schijnvertoning,” zegt Johan, 48, terwijl hij zijn bril een stukje opschuift. Hij geeft les op een hogeschool, heeft een zwak voor maatschappij en geschiedenis, maar dit jaar laat hij de stembus bewust links liggen. “Ik heb jaren trouw gestemd, meestal VVD, maar ik zie er niks van terug. Het schiet gewoon niet op.”
Afgeknapt op de politiek
Vroeger volgde Johan alles op de voet. Debatten kijken, partijprogramma’s doorspitten en zijn studenten aanmoedigen om mee te doen in de samenleving. Dat vuur is uitgegaan. “Ik heb er twintig, dertig jaar in proberen te geloven. En wat is er nu anders? Niks. De problemen zijn alleen maar groter geworden.”
Hij ratelt de lijst moeiteloos op: “Meer instroom, te weinig huizen, hogere lasten, duurdere zorg, en boodschappen die maar blijven stijgen. Wie er ook in Den Haag zit, de koers verandert amper. Dan vraag ik me af: waar ga je dan eigenlijk nog voor stemmen?”
“Iedereen speelt een rol”
Wat hem het meest ergert, is het gedrag van politici. “Het voelt als een ingestudeerde act. Voor de camera zeggen ze wat mensen willen horen, ze maken ruzie, en in de wandelgangen staan ze weer te geinen. Er wordt eindeloos gepraat, maar er komt niks van terecht. En de gewone Nederlander? Die mag toekijken en betalen.”
Voor Johan is de Tweede Kamer een podium waar woorden zwaarder wegen dan daden. “Er komt altijd wel weer een nieuw plan, een taskforce of een werkgroep. Maar échte besluiten die het leven van gewone mensen verbeteren, blijven uit. Intussen gaan energie, huur en zorgpremie gewoon omhoog.”
Europa trekt aan de touwtjes
Volgens Johan zit er iets diepers achter: Nederland heeft nog maar weinig eigen zeggenschap. “We kunnen hier stemmen wat we willen, uiteindelijk bepaalt Brussel. EU-regels hebben voorrang op nationale wetten. Dus zelfs als de meerderheid iets wil, loopt het vaak vast op Europese afspraken.”
Die machteloosheid knaagt. “We doen alsof we een democratie zijn, maar in de praktijk zijn we een soort provincie van de EU. Over grenzen, landbouw, energie en migratie hebben we nauwelijks nog echt zelf het stuur in handen. Wees dan eerlijk: stemmen is vooral symboliek.”
Steeds meer niet-stemmers
Johan staat niet alleen met zijn frustratie. Het aantal thuisblijvers en blanco-stemmers groeit, vooral onder mensen die zich niet meer vertegenwoordigd voelen. “Het is niet dat het me koud laat,” zegt Johan. “Ik geef nog steeds les over burgerschap en democratie. Maar ik geloof gewoon niet meer dat het iets verandert. We draaien rondjes.”
Verlangen naar echte ommekeer
Toch klinkt er ook iets droevigs door in zijn stem. “Ik ben opgegroeid in een tijd dat politiek nog over idealen en visie ging. Nu draait het om beeldvorming en peilingen. Iedereen holt achter de waan van de dag aan. Lange termijn? Die is zoek.”
Hij snakt naar bestuurders die echt luisteren, benoemen waar het fout gaat en beleid maken dat niet alleen mooi klinkt, maar ook werkt. “Maar zulke leiders zijn zeldzaam geworden. En zolang dat zo blijft, blijf ik thuis.”
Wat vind jij?
Heeft Johan een punt dat stemmen weinig uithaalt omdat er toch weinig verandert? Of is juist nu stemmen nodig om wél koers te verleggen?
Feit blijft dat mensen zoals Johan – hoogopgeleid, politiek geïnteresseerd, maar teleurgesteld – steeds vaker afhaken. En dat zegt misschien wel meer over de staat van onze democratie dan over hun motivatie.
Johan zucht, laat zich achterover zakken en zegt:
“Ik stem al 30 jaar. Elke keer kreeg ik meer regels, hogere belastingen en minder invloed. Leg mij nog maar eens uit wat daaraan democratisch is.”